Steun en troost

Verwerken betekent niet dat verdriet overgaat maar dat verdriet wordt geïntegreerd in jouw leven. Daar een plek krijgt. Je kunt beter praten over het omgaan met verlies.

• Verwerken is na een bepaalde tijd het ingrijpende verlies mee kunnen nemen en verder gaan.
• Verwerken is naast het ingrijpende gebeuren je alledaagse leven weer op kunnen pakken.
• Verwerken is dat je kunt kijken naar het verlies en ook weer door kunt gaan.
• Verwerken is accepteren dat je het verlies meeneemt in de rest van je leven.
• Verwerken is kunnen zien dat er een tijd was van voor de gebeurtenis en een tijd van daarna.
• Verwerken is vooral dat jìj bepaalt hoe je dat doet.

Het hoort er dus bij als

Je huilt, je somber bent en je je zo af en toe depressief voelt. Je boos bent, in de war en niet altijd over je gevoelens wilt praten. Je sommige activiteiten en hobby’s overneemt van de persoon die is overleden. Je een tijdje in het verleden leeft, aan de overledene blijft denken, maar je ook richt op nieuwe dingen. Je plezier hebt en van het leven kunt genieten, weer kunt lachen en het soms gewoon even vergeet. Je je zelf de ruzies vergeeft en de vervelende opmerkingen die je misschien ooit eens hebt gemaakt naar je ouders, boers, zussen of andere familieleden die overleden zijn. Je doorgaat met je leven.

Maar wees gewaarschuwd als er sprake is van:

• Een slechte relatie met ouders, familie en vrienden.
• Veel risico’s nemen met drugs en alcohol, vechten en seks om te vluchten van de pijn van het verlies.
• Gebrek aan interesse voor school en slechte schoolprestaties.
• Problemen met slapen en een laag gevoel van eigenwaarde.
• Stoppen met activiteiten die voor het overlijden veel voor je betekenden.
• Lichamelijke klachten als hoofdpijn en buikpijn die aanhouden.
• Nachtmerries en herbelevingen als gevolg van trauma.
• Snel geïrriteerd zijn en prikkelbaar.
• Het niet uiten en delen van gevoelens. Als je merkt dat je je gevoelens verstopt en deze aan niemand wilt of kunt laten zien. Je kunt dan een gevoel krijgen dat je verdrinkt in je pijn en verdriet en in alles wat er in je omgaat. Je kunt een gevoel van benauwdheid krijgen alsof je geen lucht meer krijgt. Wees je bewust van je lichamelijke reacties en bedenk dat elk mens het recht heeft gehoord en gezien te worden in zijn verdriet. Zoek een vertrouwd persoon en praat over hoe jij je voelt.

Tot slot

Het is duidelijk dat praten over hoe je je voelt belangrijk is. Zoek een vertrouwd persoon in je omgeving die naar je luistert, die er voor je is, waar je helemaal mag zijn zoals je je op dat moment voelt.
Vaak weten mensen niet hoe het met je gaat als je het niet zelf vertelt. Je zal het vast met je vrienden en vriendinnen kunnen delen. Maar misschien voel je je eigenlijk ook wel heel goed bij die oom of tante, buurvrouw of buurman of iemand bijvoorbeeld van de voetbalclub. Ook op school zullen zeker mensen te vinden zijn die voor je openstaan. Alleen jij moet je ook open durven opstellen, makkelijk is het niet, maar je kunt het wel.

Contact met lotgenoten kan helpend zijn. Door de herkenning voel je je gesteund en weet je dat je niet de enige bent. Soms is het moeilijk om juist met iemand binnen de familie- of vriendenkring te praten.

Je kunt ook als je vragen hebt die stellen aan het Troost voor Tranen –Team (TvT-team). In dit team zitten jongeren die zelf te maken hebben gehad met verlies. Je kunt reageren op verhalen van anderen en je eigen verhaal, gedicht of droom  naar de redactie sturen.  In het hele land zijn mensen te vinden die weten wat rouw inhoudt en anderen in het proces ondersteunen. Kijk of vraag naar mogelijkheden bij jou in de omgeving.

Verliesverhalen

Lees alle verliesverhalen hier

Tips

Zelf ontdek je vast wel wat goed is voor jezelf. Soms kan je op ideeën komen door experts en andere jongeren met verlieservaringen. Dus heeft Troost voor Tranen de beste tips toch maar even op een rijtje gezet.

• Vind iemand die dicht bij je staat die naar je kan luisteren. Hierdoor kun je je gedachten op een rijtje zetten en voel je je minder alleen.
• Geef aan anderen die dichtbij staan aan, hoe ze je kunnen helpen. Soms weten anderen niet precies hoe ze je kunnen helpen en als jij dat aangeeft vinden ze het fijn je te kunnen helpen.
• Herken je gevoelens als onderdeel van een rouwproces. Lees er over, en ga naar sites. Als je weet wat je te wachten staat en waar bepaalde gevoelens vandaan komen, kun je er ook beter mee leren omgaan.
• Schuldgevoelens zijn vaak een onderdeel van het rouwen en zijn normaal.
• Vermijd het belangrijke beslissingen te nemen, omdat je in tijden van emotionele verwarring geen heldere beslissingen kunt nemen.
• Ritulelen en religie kunnen in tijden van verlies erg belangrijk zijn en steun bieden. Ga bij vragen naar een pastor, dominee, pandit, of een imam.
• Heb geduld. Rouwen gaat niet van de ene op de andere dag over. Wees ook tolerant naar jezelf: je hoeft niet altijd te rouwen, je mag weer plezier hebben en doorgaan met je leven. Degene die er niet meer is, zou niets liever hebben gewild.
• Ga naar sites en zorg dat je met jongeren in contact komt die hetzelfde hebben meegemaakt en met wie je je gevoel kunt delen. Het is belangrijk dat je het gevoel hebt ergens bij te horen en dat je niet de enige bent.
• Als je daar behoefte aan hebt, zoek dan professionele hulp. In sommige gevallen kunnen mensen profiteren van begeleiding, hulp en advies. Met name als: Je niemand in je omgeving hebt met wie je je gevoel kunt delen. Je boosheid en angst zo groot zijn, dat je er niet mee kunt omgaan. Je weken na het overlijden nog niet in staat bent de dagelijkse routine op te pakken. Je suïcidale gedachten hebt en je je zelf pijn wilt doen. Je alcohol of drugs gaat gebruiken. Of gewoon omdat je er behoefte aan hebt te praten met iemand buiten de familie die daarnaast ook deskundig is.

10 vragen aan dé specialist in rouwverwerking: Manu Keirse

Wat is verdriet? Hoe kan je iemand helpen met verdriet? En gaat verdriet ooit over? Dat zijn maar enkele vragen die aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en dé specialist in rouwverwerking en verdriet werden gesteld. “Als je in staat bent van iemand te houden, dan ben je in staat om diep verdriet te ervaren.” Een rustgevend gesprek met Manu, waar een traantje soms niet ver weg was.

Lees meer